Συνάντησα τη ψυχολόγο Ιωάννα Τσίγγανου στο γραφείο της στον Πολύγυρο. Κάθησα στον καναπέ της και μέσα στη μία ώρα που μοιραστήκαμε κατάφερε να με πείσει -χωρίς καν να το επιδιώξει- ότι μαζί της μπορείς να νιώσεις ασφάλεια, μπορείς να αφεθείς, μιας και αν μου ζητούσες να τη χαρακτηρίσω με μια μόνο έκφραση, θα επέλεγα το “Ήρεμη δύναμη”.
Αφορμή του ραντεβού μας το νέο της βιωματικό εργαστήριο εικαστικής έκφρασης για ενήλικες, το οποίο θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή στις 17 Ιουλίου, με θέμα τις…συναισθηματικές αποστάσεις.
Τί σημαίνει, όμως, βιωματικό εργαστήριο εικαστικής έκφρασης; Σχεδιάζω να είναι η πρώτη μου ερώτηση. Ξεκινάει την πρότασή της χρησιμοποιώντας τον όρο “αφηγηματική ψυχοθεραπεία” και ξαφνικά διαπιστώνω ότι έχω τελικά πολλές άγνωστες λέξεις (έννοιες αν θέλω να είμαι ακριβοδίκαιη).
Ξοδεύουμε την περισσότερη ώρα για να μου εξηγήσει χοντρικά με τη σταθερή φωνή της περί τίνος πρόκειται. Προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσω τις σημειώσεις μου μέρες μετά, βρίσκω τα ακόλουθα:
-Ελεύθερη εικαστική έκφραση χωρίς περιορισμούς.
-Ενεργοποίηση ψυχικού κόσμου, συναισθηματική ανάπτυξη, ευελιξία
-Καταγραφή προσωπικών εσωτερικών εικόνων, προβολή σκέψεων.
Κι εγώ που μετά δυσκολίας μπορώ να ζωγραφίσω “άντε ένα σπίτι” ; Μπορώ να συμμετέχω; “Μη νομίζεις ότι εγώ τα καταφέρνω καλύτερα” , μου διευκρινίζει. “Για να λάβεις μέρος στο εργαστήριό μας δεν χρειάζεσαι καλλιεργημένες καλλιτεχνικές δεξιότητες, παρά μόνο θέληση. Για όλα τα υπόλοιπα έχουμε φροντίσει ο Σάκης κι εγώ” .
Αρχίζοντας να μπαίνω σιγά σιγά στο κλίμα, ζητάω να μάθω ποιος είναι ο Σάκης. “Ο συνοδοιπόρος μου. Εγώ εμπνέομαι ένα -ας πούμε- θέμα συζήτησης και ο ζωγράφος Σάκης Μπιτσιός αναλαμβάνει να το ντύσει εικαστικά. Τα εν λόγω εργαστήρια έχουν ελεύθερο σχήμα και δεν αποτελούν θεραπευτικές ομάδες, με την αυστηρή έννοια του όρου. Ακόμα κι αν υπάρχει μετά από τόσα χρόνια ένας σταθερός πυρήνας, καλωσορίζουμε κάθε φορά και νέα μέλη τα οποία είναι πρόθυρα να μοιραστούν μαζί μας με διακριτικότητα, σεβασμό και ευγένεια τις ιδέες και τα συναισθήματά τους” .
Τι ρόλο παίζει η ψυχολόγος, αναρωτιέμαι δυνατά, σε αυτά τα ομαδικά εργαστήρια; Και αλήθεια, πόσο εύκολο είναι να πάρει κανείς μέρος σε αυτά, αν συνυπολογίσουμε πόσο δύσκολα πια μοιραζόμαστε κομμάτια του “είναι” μας; “Ο ψυχολόγος καλείται να αποφασίσει κάθε φορά πόσο κατευθυντήριος θα είναι ο ρόλος του. Σε πιο ανοιχτού τύπου ομάδες, όπως αυτή, επιλέγω να αρκούμαι σχεδόν στο συντονιστικό ρόλο. Σεβόμενοι τους κανόνες μιας ομάδας και τη δεοντολογία, σε πληροφορώ ότι ορισμένες φορές είναι πολύ πιο εύκολο να μοιραστείς πράγματα σε μια ομάδα από ό,τι θα έκανες σε μια ατομική συνεδρία. Βέβαια, για να αποκομμίσεις και κάτι σπουδαίο από αυτήν την εμπειρία, βοηθάει και το να ξέρεις να ακούς τις ιστορίες των δίπλα σου, όχι για να τις κρίνεις, αλλά για να βγάλεις από αυτές ένα χρήσιμο συμπέρασμα ζωής” .
Διαπιστώνοντας ότι την έχω εγκλωβίσει στα μονοπάτια των αποριών μου, χωρίς να έχουμε συζητήσει καθόλου το θέμα του μελλοντικού της εργαστηρίου, επιστρέφω αμέσως στο ζητούμενο. “Κρατώντας συναισθηματικές αποστάσεις, λοιπόν. Δηλαδή;” ,ζητάω εξηγήσεις. “Εμπνεύστηκα αυτό το θέμα λόγω κορωναϊού. Αυτό που ζούμε είναι μια νέα πραγματικότητα. Πώς να ζητήσω από το παιδί μου να μην αγκαλιάζει τους φίλους του; Ξέρεις, μερικές φορές φοβάμαι ότι αυτός ο φόβος, αυτή η επιφυλακτικότητα, αυτή η απόσταση θα μας μείνει κουσούρι” , μου απαντάει ανήσυχη, γεννώντας μου νέους εύλογους προβληματισμούς.
Αφού πρώτα συμφωνούμε ότι οι συναισθηματικές αποστάσεις είναι αυτές που χρειάζονται φορές-φορές τη μεγαλύτερη προσοχή μας, συμπληρώνει: “Κάποιες στιγμές η απόσταση επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις, λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας, κάποιες άλλες βέβαια είναι απλά ένα σημάδι ότι αυτές έχουν λήξει από καιρό” .
Διερωτώμαι πως θα ντύσει αυτή τη φορά εικαστικά ο Σάκης το θέμα του εργαστηρίου, αλλά δε δείχνει πρόθυμη να αποκαλύψει τα μυστικά τους.
Ραντεβού στο γραφείο της, λοιπόν, την Παρασκευή 17 Ιουλίου.
Δε σκοπεύω να αφήσω αναπάντητο αυτό μου το ερώτημα…