Ζάανεν, 12 Ιουλίου 1964
Είναι ένα ταξίδι που πρέπει να κάνει κανείς ολομόναχος, χωρίς συντρόφους ή συζύγους ή βιβλία. Ξεκινάς αυτό το ταξίδι μόνο όταν έχεις δει πραγματικά αυτή την αλήθεια: ότι πρέπει να βαδίσεις ολομόναχος. Και τότε είσαι μόνος. Και βαδίζεις χωρίς πίκρα ή κυνισμό, χωρίς απελπισία, αλλά επειδή βλέπεις το γεγονός ότι η μοναξιά είναι απόλυτα απαραίτητη. Το γεγονός αυτό και η αντίληψη αυτού του γεγονότος κάνουν κάποιο ελεύθερο να βαδίσει μόνος του. Το βιβλίο, ο σωτήρας, ο δάσκαλος, όλα αυτά είσαι εσύ. Πρέπει, λοιπόν, να ερευνήσεις μέσα σου, πρέπει να μάθεις τον εαυτό σου. Κι αυτό δε σημαίνει να συσσωρεύσεις γνώση για τον εαυτό σου κι ύστερα με αυτή τη γνώση να κοιτάζεις την κίνηση της ίδιας σου της σκέψης.
Για να μάθεις τον εαυτό σου, πρέπει να παρατηρείς με φρεσκάδα, με ελευθερία. Δεν μπορείς να μάθεις κάτι για τον εαυτό σου αν απλώς χρησιμοποιείς κάποια γνώση που έχεις πάρει, δηλαδή αν κοιτάς τον εαυτό σου με γνώμονα όσα έχεις μάθει από κάποιο καθοδηγητή, κάποιο βιβλίο ή κι από την ίδια σου την εμπειρία.
Το “εγώ” είναι μια εξαιρετική οντότητα, είναι κάτι περίπλοκο, ζωτικό, εκπληκτικά ζωντανό, που αλλάζει αδιάκοπα και περνάει από όλων των ειδών τις εμπειρίες. Είναι ένας στρόβιλος τεράστιας ενέργειας και δεν υπάρχει κανείς σου διδάξει τίποτα για αυτό-κανείς! Τούτο είναι το πρώτο που πρέπει να καταλάβει κανείς. Όταν το καταλάβεις μια και καλή αυτό, όταν δεις πραγματικά την αλήθεια του, τότε έχεις ήδη απελευθερωθεί από ένα βαρύ φορτίο: έχεις πάψει να περιμένεις από κάποιον άλλον να σου πει τι να κάνει. Υπάρχει ήδη η αρχή του εκπληκτικού αρώματος της ελευθερίας.